9- به زیارت می رویم تا دینمان را به رسم امانت به اهل بیت بسپاریم
همه ی ما نگران حفظ دین و باورهای اعتقادی خویش هستیم و با توجه به اینکه عاقبت ابدی ما را عقاید تعیین می کند ، باقی ماندن بر این باورها یک اصل ضروری است و از طرف دیگر شیطان نیز بر سر صراط مستقیم کمین کرده و دائم تلاش می کند ما را از نظر اعتقادی سست کرده و از راه راست منحرف سازد .او به خوبی می داند که تنها راهی که به سعادت و نجات ختم می شود، راه ولایت اهل بیت است و دقیقا به همین دلیل لحظه ای از وسوسه ی رهروان این راه غفلت نمی کند . زندگی تک تک ما میدان مبارزه ی دائمی با این دشمن قسم خورده است .
قرآن کریم از قول شیطان نقل می فرماید که سوگند خورد «بر سر راه راست تو می نشینم» و تردیدی نیست که راه راست بنا به فرمایش رسول اکرم ) صلی الله علیه واله و سلم ) در خطابه غدیر، ولایت امیرالمؤمنین و فرزندان معصوم ایشان است . امام باقر) علیه السلام ) در تفسیر همین آیه به یکی از یارانشان می فرمایند : «ای زراره ،ابلیس تنها تو و هم کیشان تو( شیعیان ) را قصد کرده ودیگران را رها نموده است»(کنایه از اینکه خیالش از بابت دیگران راحت است چون آن ها خود از راه راست منحرف گشته اند)
(تفسیر عیاشی،9/۲)
با چنین دشمنی جا دارد که ما این همه نگران باقی ماندن بر باورهای برحق خویش ودر راس آن ها ولایت باشیم . درست به همین جهت به ما آموخته اند در حضور معصوم اعتقاداتمان را بازگو کرده و به آن ها شهادت دهیم و سپس آن ها را به عنوان امانت به ایشان بسپاریم تا هنگام کوچ کردن از این دنیا به ما بازگردانند.
در زیارت امام حسین ( علیه السلام ) درنیمه شعبان چنین عرض می کنیم : «من گواهی خویش را نزد تو به امانت می گذارم تا مرا در روز شفاعتت به تو نزدیک سازد» و در فرازی دیگر می گوییم : « این گواهی من است نزد تو تا روزی که مرگم فرا رسد و جانم در حضور تو گرفته شود.»
10- به زیارت می رویم تا به اهل بیت پناهنده شویم
یکی از انگیزه های زیارت برای مشتاقان ودلدادگان اهل بیت ، پناهندگی به ساحت مقدس این عزیزان است که با اظهار خضوع در برابر عظمت آنان و اقرار به مقامات و فضائل ایشان حاصل می شود.
درجای جای زیارت نامه هایی که دراین آستان های مقدس می خوانیم از اظهار تواضع و کوچکی در برابر معصومین یاد شده تا مبادا فراموش کنیم که برآستان چه کسی پا نهاده ایم و در مقابل که ایستاده ایم در ورودی حریم هر معصومی آنگاه که اذن دخول می طلبیم ، عرض می کنیم :
« پروردگارا… اشک های ما را با خشوع از هیبت این بزرگواران جاری فرما و اعضای بدن ما را به خواری بندگی و لزوم فرمانبرداری فروتن گردان .»
این خشوع و فروتنی ،یکی از مهمترین و اصلی ترین آداب زیارت است که چنانچه رعایت نشود ،زائر از بسیاری از برکات زیارت محروم می ماند. در ورودی حرم مطهر امام حسین )علیه السلام ) به زائر آموخته اند چنین مناجات کند که : «مولای من ! غلام تو و فرزند کنیز تو ، خوار در پیشگاهت و کوچک شده در برابر مقام بلندت و اقرارکننده ی به حق تو به سویت آمده ، درحالی که به تو پناهنده شده ،آهنگ حریم تو کرده و به جایگاه تو روی آورده است.»
خداوند متعال ولایت ، سرپرستی و صاحب اختیاری بندگانش را به پیامبراکرم و اهل بیت طاهرینشان سپرده و لازمه ی بندگی خداوند متعال ، پذیرش این ولایت و صاحب اختیاری است و منظور از شناخت حق این بزرگواران و یا اعتراف به حق ایشان ، که در ارتباط با زیارت زیاد مطرح می شود، همین حق ولایت است . واجب الاطاعه بودن اهل بیت نیز از همین ولایت سرچشمه می گیرد چرا که حقیقت ولایت به معنای « اولی به تصرف بودن » است و کسی که درما بیش ازخودمان حق تصرف دارد ،بدون تردید اطاعتش بر ما واجب است .
ما معتقد نیستیم که اهل بیت در قدرت ها و مقاماتشان مستقل ازخداوند هستند و هرگز آنها را پرستش و بندگی نمی کنیم و اگر در زیارت خطاب می کنیم که ما عبد شماییم (اناعبدک) این عبد به معنای غلام است نه بنده . ما بنده ی خداییم و به فرمان او مطیع محض اوامر این بزرگواران هستیم و در مقابلشان خضوع کرده اظهار ذلت و خاکساری می کنیم و به درگاهشان پناه می بریم چرا که در مبارزه ی دائمی که با شیاطین جنی و انسی و نیز نفس اماره درگیر آن هستیم نیاز به پناهگاهی امن داریم که پناهمان دهد و ما را از خطرات مصون بدارد.
آری ما در آستان معصوم اظهار بندگی (غلامی) می کنیم ، به صاحب اختیاری او اعتراف و اقرار می کنیم و دست به دامانش می زنیم و عاجزانه التماس می کنیم تا ما را در دامان پر مهرش بپذیرد و پناهمان دهد که سخت به این پناهندگی نیازمندیم .
در زیارت امیرالمؤمنین )علیه السلام ) خطاب به ایشان عرض می کنیم :« هرکسی نسبت به دیدارکننده اش عنایت دارد و من دوست دار شما هستم و در آستانتان فرود آمده ام و به حرمتان التجا جسته ام و به ضریح شما پناه آورده ام زیرا می دانم منزلتی والا و مقامی شریف و بلند دارید.»
11- به زیارت می رویم تا به اهل بیت توسل بجوییم
توسل به معنای وسیله جویی است برای نزدیک شدن به چیزی و قرآن کریم صراحتا مؤمنین را به وسیله جویی برای نیل به قرب خدا امر فرموده است .
در آیه 3۵سوره ی مبارکه مائده می فرماید:« ای کسانی که ایمان آورده اید ،تقوای الهی پیشه کنید و به سوی او وسیله بجویید »
بدون تردید وسیله ای می تواند ما را به قرب خداوند نائل کند که از جانب خود او به ما معرفی شده باشد و گرنه ما از پیش خود قادر به تشخیص درست و انتخاب وسیله ی صحیح نیستیم .
در روایات متعددی ما را راهنمایی فرموده اند به اینکه بهترین وسیله حضرت رسول اکرم واهل بیت بزرگوار ایشان اند. به عنوان نمونه فقط به یک روایت شریف از حضرت زهرای مرضیه ( سلام الله علیها ) اشاره می کنیم که فرمودند : « ما وسیله ی خداوند درمیان خلقش هستیم »
(تفسیر برهان ،ج۱،ص۴۶۹)
در واقع اهل بیت همان ریسمانی هستند که خداوند ما را امر به اعتصام و چنگ زدن به آن فرموده است (سوره ی آل عمران/۱۰۳)
حال توجه کنید که یکی از مهم ترین انگیزه های زیارت ، می تواند و باید که همین اعتصام به حبل الله و عرض توسل به ساحت مقدس معصومین باشد. معمولا در اذهان ما توسل ملازم خواستن حاجت است .ما گمان می کنیم که هر زمان حاجتی داشته باشیم باید به معصوم متوسل شویم تا حاجتمان برآورده شود ؛ اما در واقع چنین نیست. توسل در واقع ارتباطی با حاجت داشتن ندارد. توسل، دست زدن به دامان معصوم است .توسل، چنگ زدن به ریسمان ولایت است و توسل جستن وسیله ای است برای نزدیکی به ساحت قدس پروردگار،چه پای حاجتی در میان باشد و چه نباشد.
در ورودی آستان شریف امیرالمؤمنین علی )علیه السلام ) عرض می کنیم : «پروردگارا بر درگاه تو ایستاده و به آستانت پاگذاشته ام و به ریسمان تو چنگ زده و خود را در معرض رحمت تو قرار داده ام و به ولی تو که درود تو بر او باد متوسل شدم .»
گاهی توسل فقط به این جهت انجام می پذیرد که معصوم ما را در گروه و حزب خویش پذیرا شود که سعادت دنیا و آخرت در گرو همین امر است. اظهار اینکه ایشان همه ی امید ما و مورد اعتماد ما هستند و وسیله ی ما در درگاه الهی ،عین توسل است .
در زیارت حضرت امام حسین ) علیه السلام ) به ایشان عرض می کنیم : مولای من مرا در دسته و گروه خود وارد کن… که تو امید و آرزو و مایه ی پشت گرمی و مورد اعتماد من هستی و وسیله ی من به سوی خداوندی.
آری توسل،یعنی جستن وسیله ای شایسته برای توجه به پروردگار و جلب نظر رحمت او.