چرا به زیارت می رویم؟ (بخش چهارم)

 6- به زیارت می رویم تا پاک و طاهر شویم

یکی از آثار بسیار بسیار ارزشمند زیارت که گاه از آن غفلت می شود ، پاک شدن زائر از گناهان و زشتی هاست به این ثمره ی زیارت در روایات متعددی اشاره شده و زائرین اهل بیت به آن بشارت داده شده اند .

شاید بتوان گفت یکی از ده ها نوع پذیرایی که معصومین از زائرین قبور خویش به عمل می آورند ، این طهارت و پاکی است که  با قبولی زیارت حاصل می شود. یک نظر لطف معصوم به زائر کافیست تا خرمن گناهانش را بسوزاند و آب گوارای طهارت را بر روحش سرازیر سازد آن چنان که اثری از گناهان گذشته در نامه ی عملش باقی نماند ( البته مراد گناهانی است که به حوزه ی حق الناس مربوط نمی شود )

در زیارت حضرت رسول اکرم )صلی الله علیه و اله وسلم ) چنین عرض می کنیم :« خدایا تو به پیامبرت فرمودی: اگر آنها زمانی که به خود ستم کردند نزد تو می آمدند ، پس از خدا طلب آمرزش می کردند و پیامبر نیز برای آنان استغفار می نمود، قطعا خداوند را بسیار توبه پذیر و مهربان می یافتند و من به حضور پیامبر تو آمده ام در حالی که استغفار می کنم و از گناهانم توبه می نمایم و به تو روی می آورم به واسطه ی نبی تو محمد که نبی رحمت است »

و حضرتش همین مژده را به زوار قبور ائمه )علیهم السلام ) نیز داده اند « هرکه قبور شما را زیارت کند… از گناهانش بیرون می رود آن چنان که وقتی از زیارت شما بازمی گردد همانند روزیست که از مادر متولد شده است »

(تهذیب الاحکام ۲۲/۶)

در بعضی از زیارتگاه ها این نظر لطف امام و در نتیجه طهارت روح زائر آنچنان سریع اتفاق می افتد که مایه ی حیرت است . امام صادق ) علیه السلام ) در همین مورد می فرمایند : فردی به سوی قبر امام حسین )علیه السلام ) خارج می شود پس هنگامی که از جمع خانواده اش جدا می شود، اولین گام ، بخشش گناهانش را در پی خواهد داشت ( کامل الزیارات باب ۴۹ ح۲ )

گویا نظر عنایت امام حتی پیش از رسیدن فرد به حائرحسینی و در همان آغاز سفر شامل حال زائر می شود .

شاید بسیاری از برکات دنیوی و اخروی زیارت ثمره ی همین پاکی از گناهان باشد ؛ چرا که گناه آثار بدی در زندگی ما به جا می گذارد و پاکی از آن ما را از این گرفتاری ها نجات می بخشد به عنوان مثال فرموده اند : « زائر حضرت امام حسین )علیه السلام ) رزقش وسیع و عمرش طولانی خواهد شد .» شاید همین وسعت رزق و طول عمر ثمره ی پاکی زائر از گناهانش به برکت لطف امام باشد چون گناه است که عمر را کوتاه و رزق را کم می کند.

برخی از آثار اخروی زیارت نیز چنین است؛ مثلا درمورد برخی از زیارت ها مژده داده اند که سختی های مرگ را آسان می کند و از دشواری های روز رستاخیز می کاهد و می دانیم عامل اصلی چنین گرفتاری هایی نیز فقط گناه است ؛ حال اگر زیارت مقبول زائر را از گناه پاک کند ، کاملا طبیعی است که سکرات مرگ یا سختی های قیامت بر او آسان گردد .

گناه به راستی هلاک کننده است . سعادت دنیا و آخرت انسان را یک جا تباه می سازد . نگاهی به آیات و روایات به خوبی نشان می دهد که گناهان چگونه می توانند انسان را از نعمت های الهی محروم و بی نصیب سازند و بدتر از آن چگونه می توانند انسان را گرفتار کیفرهای دشوار برزخ و قیامت سازند پس تطهیر و پاکی از گناه بیشترین چیزی است که ما به آن نیازمندیم و مهم ترین حاجتی است که باید از خداوند درخواست کنیم و معصوم که در درگاه پروردگار آبرومند است ، بهترین شفیع است برای دستیابی به آمرزش و آستان مقدس ایشان نیکوترین مکان است برای توبه ،تضرع واستغفار .

کجا می توان چنین پناهگاهی امن و چنین میزبانی مهربان پیدا کرد که با نیم نگاهی بتواند ما را از این همه بار سنگین معاصی نجات بخشد و از عقاب الهی و عذاب سنگین قیامت رهایمان سازد .

پس چنانچه پیشتر نیز گفتیم یکی از مهم ترین انگیزه های ما درقصد زیارت ، می تواند و بلکه باید پاک شدنمان از گناه باشد . در زیارت ائمه ی بقیع عرض می کنیم : « اینک اینجا کسی ایستاده است که به خویشتن ستم کرده و بیچاره و خطا کار است و به گنه کاری خویش معترف و به اینجا آمده است به امید خلاصی و بدان امید که به وساطت و برکت وجود شما از مهلکه نجات یابد. » البته توجه به یک نکته لازم است و آن اینکه گاهی ممکن است آلودگی گناه ما را به کلی از نظر لطف معصوم محروم فرماید و آن زمانی است که ما بدون پشیمانی از گناه و بدون توبه به محضر امام شرفیاب شویم . اگر خدای ناخواسته خود را گناه کار ندانیم و به کثرت گناهانمان اقرار نداشته باشیم، نه لایق حضور در آستان مطهر معصوم هستیم و نه سزاوار نظر لطف ایشان .

درست به همین دلیل است که یکی از اولین آداب زیارت ، توبه از گناه و اظهار پشیمانی است. در بدو ورود به آستان معصوم ، باید در محضر او از پروردگار مهربان طلب عفو کرد و از نافرمانی او اظهار پشیمانی نمود و سپس از حجت پروردگار که به آستان بوسیش آمده ایم ، درخواست بخشش کرد تا او از خداوند برایمان طلب مغفرت کند و با نظر لطف و عنایت خویش ما را طاهر و پاک سازد .

در واقع زائر پس از بازگشت از زیارت ، پاک و طاهر شده و می تواند از نو شروع کند چنانچه امام صادق )علیه السلام ) به زائر حضرت اباعبدالله )علیه السلام ) بشارت می دهند که : « وقتی قصد بازگشت کند، فرشته ای به سوی او آمده و می گوید پیامبر خدا تو را سلام داده و می فرمایند :عمل از سرگیر که آنچه گناه در گذشته ات بود بخشیده شد »( کامل الزیارت باب۴۹ح۱ )

توجه داشته باشید که بخشش گناهان،نه تنها به انسان جرئت و جسارت تکرار و اصرار برگناه پس از زیارت را نمی دهد بلکه او را برای قدم نهادن در طریقی نو آماده می سازد و سازندگی زیارت همین جاست که چهره نمایان میکند . زائری که دین شناس باشد ، می فهمد که بخشایش گناهان او در واقع اعطای فرصتی دوباره به اوست ، لذا آن را غنیمت می شمرد وسعی می کند از این پس قدم به قدم ترقی کند نه اینکه درجا بزند یا خدای نکرده به گذشته ی تیره و تار خود بازگردد. (نقل از در ضیافت ضریح ،دکتر بنی هاشمی)

7- به زیارت می رویم تا رابطه ی  با اهل بیت را تحکیم ببخشیم

به یاد داریم که خداوند متعال در قرآن کریم به پیامبر اکرم )صلی الله علیه واله وسلم ) می فرمایند : « به این مردم بگو من در برابر رسالت از شما پاداشی نمی خواهم مگر یک چیز و آن مودت اهل بیت من است .» (سوره شوری ،آیه  23)

روشن تر از این نمی توان سخنی گفت مبنی بر اینکه خواست خداوند و پیامبرش درمورد اهل بیت ، همانا برقراری رابطه مودت مؤمنین با ایشان است .

درمورد اینکه مودت به چه معناست باید گفت صرف یک محبت قلبی را مودت نمی گویند ، مودت به محبتی گفته می شود که ظاهر شود و در گفتار و رفتار بروز پیدا کند . با این وصف تردیدی نیست که یکی از راههای اظهار محبت یا به عبارت درست تر، مودت، دیدار و زیارت است . چه در حال حیات و چه پس از آن .

دیدار با اهل بیت چنانچه با ارادت و فروتنی همراه باشد این مودت را تحکیم می بخشد و به نوعی جبران گوشه ای از زحمات پیامبر است . در روایت بسیار زیبایی رسول اکرم ( صلی الله علیه و اله وسلم ) خطاب به امیرالمؤمنین )علیه السلام ) می فرمایند : « خداوند قبر تو و فرزندانت را بقعه ای از بقعه های بهشتی و عرصه ای از عرصه های بهشتی قرارداد و خداوند قلب های برگزیدگان خلقش را چنان قرار داد که به سوی شما پر بکشند و آزار در راه شما را تحمل کنند . پس به خاطر نزدیکی به خدا و ابراز محبت به پیامبرش قبرهای شما را آباد می کنند و بسیار به زیارتتان می شتابند … آنان در قیامت زائران من در بهشت هستند.» (تهذیب الاحکام /6/22)

زیارت نشانه ی وفاداری صادقانه ی شیعه است نسبت به پیشوایانش و این خود از مصادیق بارز مودت و محبت است و با این همه ، این فقط یک روی سکه است و روی دیگر آن، نیاز ما به این رابطه ی عمیق مودتی با اهل بیت است . ما در این دنیا و بسیار بیش از آن در دنیای دیگر به این رابطه نیازمندیم. سعادت ،هدایت و نجات ما از هلاکت دنیا و آخرت فقط درگرو دست زدن به دامان پاک این بزرگواران است و زیارت ما را در این را ه بسیار یاری می دهد و این رابطه را تحکیم می بخشد. زیارت می تواند ما را به عضویت در حزب اهل بیت مفتخر سازد .

در فرازی از زیارت امام حسین )علیه السلام ) به ایشان عرض می کنیم :« مولای من !! مرا در حزب و گروهت وارد فرما .»

8- به زیارت می رویم تا از شفاعت اهل بیت بهره مند شویم

یکی از بشارت هایی که به زائران قبور چهارده معصوم داده شده ،بهره مند شدن از شفاعت ایشان است . اگر بگوییم پس از تقرب به خداوند این مژده قوی ترین انگیزه را برای زائرین ایجاد می کند اغراق نکرده ایم ؛ چرا که همه ی برکات زیارت ، به گونه ای زیرمجموعه ی همین شفاعت است. رستگاری در روز رستاخیز، مهم ترین خواسته ی هر انسان عاقل و فهمیده ای است و این رستگاری جز با شفاعت اولیای دین امکان پذیر نیست.

 امام صادق )علیه السلام ) می فرمایند : «کسی از اولین و آخرین نیست مگر آن که روز قیامت نیازمند شفاعت حضرت محمد است .» (بحارالانوار 8 /42)

آری همه به شفاعت حضرتش محتاجند ، انبیا و اولیا برای ترفیع درجات و گنه کاران برای آمرزش و نجات . یک گروه از کسانی که به این شفاعت نائل می شوند، زائرین قبور حضرت و اهل بیتشان می باشند. چنانچه خود حضرت در پاسخ به سوال امیرالمؤمنین )علیه السلام ) که پرسیدند: برای زائران و آبادکنندگان و نگهبانان قبور ما چه پاداشی است ؟ فرمودند : «یا علی آنان از شفاعت ویژه ی من بهره مند می شوند»

( فرحة الغری ،باب۶،ص7۷ )

لطف دیگر پروردگار که در سایه ی شفاعت حاصل می شود ،همراهی و همنشینی با اهل بیت است که طبق روایات شامل حال زائرین خواهد شد . امام کاظم )علیه السلام ) می فرمایند : «وقتی قیامت برپا می شود … زائرین قبور ائمه با ما می نشینند . »( عیون اخبار الرضا، ۲۵۹/۲ )

حضرت امام رضا )نیز به زائرین خویش چنین بشارت داده اند :

« هر که مرا در دیار غربت زیارت کند روز قیامت سه جابه سراغش می روم و از هراس ها و سختی های آنجا نجاتش می بخشم ، زمانی که نامه های اعمال از راست و چپ پراکنده می شوند و هنگام گذشتن از صراط و موقع سنجش اعمال » ( کافی ،۵۸۳/۴)

آری زیارت برقرار کردن ارتباط قلبی با حجت خداست و این ارتباط در سرای آخرت بسیار بیش از دنیا به کار می آید.